مقدمه در دنیای امروز که فناوری با سرعت چشمگیری در حال پیشرفت است، تعامل مؤثر با سامانه‌های هوش مصنوعی به یک مهارت کلیدی تبدیل شده است. یکی از مهارت‌های نوین و حیاتی در این حوزه، “مهندسی پرامپت” یا Prompt Engineering است. در این مقاله تلاش شده است تا مفهوم مهندسی پرامپت به زبان ساده برای دانش‌آموزان و دانشجویان شرح داده شود تا آنان بتوانند از این توانایی در فرآیند یادگیری، تحقیق و تعامل با ابزارهای هوشمند بهره‌مند شوند.
تعریف مهندسی پرامپت مهندسی پرامپت به فرآیند طراحی دقیق، هدفمند و خلاقانه دستورات یا پرسش‌هایی گفته می‌شود که به یک سامانه هوش مصنوعی (مانند ChatGPT) ارائه می‌شود تا پاسخ بهینه و دقیق‌تری تولید شود. در واقع، پرامپت همان ورودی زبانی است که کاربر به مدل می‌دهد و مهندسی پرامپت شامل شیوه‌های مؤثر برای نوشتن این ورودی‌هاست.
به زبان ساده، مهندسی پرامپت یعنی “بلد بودنِ درست سؤال پرسیدن” از هوش مصنوعی. اگر شما بدانید چطور با دقت و هوشمندی سؤال طراحی کنید، پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنید مفیدتر، مرتبط‌تر و دقیق‌تر خواهند بود.
اهمیت مهندسی پرامپت برای دانش‌آموزان و دانشجویان با توجه به گسترش استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در امور آموزشی، پژوهشی و تولید محتوا، آشنایی با مهندسی پرامپت می‌تواند به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کند تا:
- بهتر و سریع‌تر تحقیق کنند
- پروژه‌های درسی را با کیفیت بالاتری انجام دهند
- تمرین‌ها و تمرینات خود را به‌طور خلاقانه‌تر حل کنند
- ایده‌های جدید برای پژوهش و ارائه پیدا کنند
برای مثال، یک دانش‌آموز به‌جای آنکه از مدل هوش مصنوعی بپرسد: «در مورد انرژی بگو»، اگر بپرسد: «انرژی جنبشی را برای دانش‌آموز پایه هشتم به زبان ساده توضیح بده»، احتمال دریافت پاسخ دقیق‌تر و مفیدتر بیشتر خواهد بود.
اصول اولیه در مهندسی پرامپت برای نوشتن یک پرامپت مؤثر، رعایت چند اصل ساده اما مهم ضروری است:
- شفاف بودن پرسش: از کلی‌گویی بپرهیزید و دقیقاً مشخص کنید چه می‌خواهید.
- دادن نقش به مدل: به مدل نقش بدهید تا نوع پاسخ مشخص‌تر باشد. مثلاً بگویید: «فرض کن معلم تاریخ هستی».
- تعیین سطح علمی مخاطب: مشخص کنید پاسخ برای چه سطحی از تحصیل (ابتدایی، متوسطه، دانشگاهی) باید نوشته شود.
- مشخص کردن قالب پاسخ: درخواست کنید که پاسخ به‌صورت فهرست، پاراگراف، جدول یا نمودار ارائه شود.
مثال‌هایی از پرامپت‌های مناسب برای درک بهتر موضوع، به چند نمونه از پرامپت‌های خوب برای کاربران نوجوان و جوان اشاره می‌شود:
- «یک خلاصه از فصل اول زیست پایه دهم به زبان ساده و در حد ۵ خط بنویس.»
- «نقش ناصرالدین شاه در تاریخ معاصر ایران را طوری توضیح بده که برای یک دانش‌آموز دبیرستانی قابل فهم باشد.»
- «۵ نکته کلیدی درباره کاربرد اعداد مختلط در ریاضیات مهندسی بنویس.»
مهندسی پرامپت و آینده شغلی با پیشرفت هوش مصنوعی، مهندسی پرامپت به یک مهارت شغلی در حال ظهور تبدیل شده است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و تیم‌های فناوری برای تعامل بهینه با مدل‌های زبانی نیازمند افرادی هستند که بتوانند پرامپت‌های حرفه‌ای و خلاقانه طراحی کنند. بنابراین یادگیری این مهارت می‌تواند در آینده، مسیر شغلی جدیدی برای دانشجویان فراهم کند.
نتیجه‌گیری مهندسی پرامپت، مهارتی کاربردی و مهم در دنیای امروز است که به ما یاد می‌دهد چگونه با دقت، وضوح و هدفمندی با هوش مصنوعی گفت‌وگو کنیم. برای دانش‌آموزان و دانشجویان، یادگیری این مهارت می‌تواند در زمینه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و حتی شخصی تأثیرگذار باشد. با تمرین و استفاده مستمر از این مهارت، می‌توان از ابزارهای هوشمند بیشترین بهره را گرفت و به نتایج دقیق‌تر و مؤثرتری رسید.
